Zo! Met een zucht klap ik mijn agenda dicht. Manlief doet om me heen de lampen al uit. De dag is voorbij. Tevreden denk ik aan alle afgekruiste taken die ik zojuist nog even doorliep. En aan het lijstje dat weer klaarligt voor morgen. Een paar huishoudelijke klusjes uit het schoonmaakschema. Een kaartje schrijven voor een kennis, een e-mail sturen over een vrijwilligerstaak, een blogartikel schrijven, een afspraak maken bij de logopedist voor onze kleuter. Ik hoef er morgen allemaal niet meer over na te denken, maar het alleen nog te gaan doen. En het daarna afkruisen natuurlijk!
Het doel van lijstjes
Ik leef bij lijstjes. Lijstjes maken is al jaren bijna net zo belangrijk voor me als eten en drinken. Dat stamt uit een tijd dat er zoveel chaos in mijn leven was dat er helemaal niets uit mijn handen kwam omdat ik simpelweg niet wist waar ik moest beginnen. ‘s Avonds een lijstje maken voor de volgende dag werd een eenvoudige maar ook een enorm helpende gewoonte. Mijn lijstjes gaven me toen houvast en de structuur die ik nodig had. Soms stonden er maar drie dingen op. Maar die dringen kreeg ik dan wél gedaan.
Tegenwoordig dienen mijn lijstjes ook een ander doel: ze helpen me om tijd te maken voor wat echt van waarde is. Dat wat ik zó vaak vergeet. Ik heb gemerkt dat dingen die het meest belangrijk zijn (maar niet zo urgent) gedurende de dag en de week steeds van plaats verwisselen in mijn gevoel voor prioriteiten. Een Bijbelmoment voor de zondag voorbereiden. Een brief schrijven aan ons sponsorkind. Een vriendin bellen die ik niet vaak zie. Een av0nd uit (of thuis) met Bart. Eén op één tijd met onze kinderen. Het zijn dingen die voor mij niet vanzelf gaan. Ik wil het wel, neem het mezelf regelmatig voor, maar in de drukte van het dagelijks leven verdwijnt het maar al te vaak van mijn radar. Ik blijk ze steeds verder naar beneden te verplaatsen op mijn prioriteitenlijst omdat er zoveel dringende, urgente dingen om mijn aandacht schreeuwen.
Ik leer steeds meer hoe goed het is om juist dié dingen op de takenlijstjes in mijn agenda te zetten. Eérst die dingen die van grote waarde zijn en daarna pas al die andere dagelijkse dingen die óók gebeuren moeten, maar niet mijn leven hoeven te bepalen. De Elke Dag Nieuw agenda is gemaakt vanuit deze gedachte. Met behulp van de agenda denk je er eerst over na welke dingen zoveel waarde voor je hebben. Daarna plan je elke maand en elke week iets in waardoor je daaraan werkt, zodat je deze dingen niet uit het oog verliest.
Valkuilen
Toch zijn er ook twee valkuilen waar je mee te maken kunt krijgen als je werkt met doelen en takenlijstjes:
- Je kunt zóveel grip krijgen op je tijd, dat alles maakbaar lijkt. Dat fixen we wel even! Je voelt je niet afhankelijk meer van de zorg van de Heere, omdat het met jouw efficiëntie ook wel gaat.
- Je kunt ook juist ontmoedigd raken als je dag heel anders verloopt dan je gepland had en je overvallen wordt door gebeurtenissen die ervoor zorgen dat je takenlijst niet afkomt. Als je al je voldoening en zelfwaardering uit het afronden van je taken moet halen, is dat niet makkelijk. Dan heb je pas een goede dag gehad als het een dag was zonder onverwachte gebeurtenissen, zonder verrassingen en zonder dat iemand onverwacht je hulp of aandacht nodig had.
De valkuil van maakbaarheid
‘Vest op lijstjes geen betrouwen’, zong het eens door mijn hoofd, als een vrije vertaling van Psalm 146 vers 2, ‘waar men nimmer heil bij vindt’. Zo nu en dan realiseer ik me dat mijn takenlijst wel een erg belangrijke plek in mijn leven gekregen heeft. Heb ik mijn hoop gevestigd op mijn efficiëntie en de doelen die ik heb bereikt? Of mag de Heere Koning zijn in mijn leven? Ben ik zo doelgericht mijn taken aan het afwerken (wat vaak nog lúkt ook) dat ik de Heere nauwelijks nodig heb? Of staan mijn takenlijstjes onder Zijn regering? Wat is het belangrijk om je plannen en doelen in gebed aan de Heere voor te leggen. Zodat het ons meer en meer gaat om Zijn eer. ‘Heere, leer mij mijn werk te doen als voor U en niet voor mensen’. Als je je op die plek bevindt kan jij het niet meer maken, maar maakt dat je helemaal afhankelijk van Hem.
De valkuil van moedeloosheid
Kinderen leiden ons, mama’s, niet af van onze belangrijke taken… Ze zíjn onze belangrijkste taak. Die gedachte (die oorspronkelijk van C.S. Lewis vandaan komt, dacht ik) heb ik elke keer weer nodig. Want ik kan mijn plannen maken en takenlijstjes klaarleggen…. Maar die kan er zomaar anders uitzien als er een ziek kind is, of een kleuter met verdriet, of een puberende peuter. Ik zucht wel eens inwendig, als ik mijn plannen voor de dag voor zeker de helft zie verdampen omdat de kinderen me nodig hebben. Maar wat is nu het belangrijkste? Trouwens, er kunnen ook anderen zijn die ons onverwachts nodig hebben. Een vriendin met zorgen, een familielid dat hulp nodig heeft, of de buurvrouw die iets wil vragen. ‘Schrijf je plannen met potlood en geef je pen aan de Heere’, het is een les die ik elke keer opnieuw moet leren.
In het dagboek ‘de vreugde van mijn hart’ lazen we een stukje van Frances Ridley Havergal (voor wie het dagboek heeft: lees vooral het hele dagboekstukje, bij 12 oktober):
“Als ik van plan was vandaag voor Hem te schrijven, zal ik dan mopperen omdat Hij bezoekers stuurt met wie ik mag spreken of die ik in Zijn Naam vriendelijkheid mag bewijzen? Als al mijn leden tot Zijn beschikking staan, waarom zou ik dan geïrriteerd zijn als mijn taak voor vandaag bestaat uit eenvoudig werk voor mijn handen, in plaats dat Hij me schijnbaar belangrijker dingen te doen geeft met mijn hoofd en met mijn tong?(…) Vraag je Koning voor je opstaat om jou geheel in Zijn dienst te nemen. Stel alle uren van de dag eenvoudig tot Zijn beschikking. Vraag of Hij je bereid maakt om precies te doen wat Hij je opdraagt. (…) Door van moment tot moment gereed te zijn voor alles wat Hij ons zal opdragen, beseffen we veel sterker dat wij niet alleen gelaten worden, maar dat we dicht bij de Koning verblijven om Zijn werk te doen.”
Als we ons werk leren opdragen aan de Heere, dan mogen we ook weten dat de wijziging van onze plannen door onverwachtse gebeurtenissen door Zijn wil naar ons toekomt. En al begrijpen wij Zijn wil vaak niet, wat is het toch een voorrecht om dan te mogen volgen, zonder vragen.
Loslaten
Belangrijk is het daarom om je lijstjes te zien als hulpmiddel en niet als een soort examen dat je halen moet. Staan er aan het einde van de dag nog taken open? Jij weet wat je in die tijd gedaan hebt. Als je nutteloos op sociale media heb rond gescrolld is dat (meestal) inderdaad jammer van je tijd. Maar als er mensen of gebeurtenissen op je pad kwamen waarvoor je er kon zijn, wat doet het er dan toe dat je lijstje niet is afgewerkt? Geef je lijstjes de plek die ze verdienen en laat de gedachte los dat alles vandaag af moet. Als God het geeft is er morgen weer een nieuwe dag. Met nieuwe kracht. Weer vol genade. Schrijf alles wat vandaag niet gedaan werd gewoon weer op voor morgen of overmorgen (of helemaal niet, als dat bij nader inzien beter is).
Intenties
Is hard werken en efficiënt je tijd indelen belangrijk voor je? Zeg je graag overal ‘ja’ tegen en wil je altijd voor iedereen klaar staan? Je bent niet de enige! Hard werken is niet verkeerd. Maar laten we van tijd tot tijd wel de blik naar binnen slaan: waarom doe ik dit allemaal?
- Doe ik het van harte, of voel ik me diep vanbinnen eigenlijk slachtoffer in de situatie (maar ja, iémand moet het doen)?
- Heb ik er echt de eer van de Heere en het belang van mijn naaste mee op het oog? Of gaat het diep vanbinnen (ook) om mijn eigen eer?
- Doe ik alles wat ik doe vooral om er waardering uit te ontvangen? Of weet ik dat ik onvoorwaardelijk gewaardeerd wordt om wie ik ben?
Wat verdrietig om te moeten constateren dat onze intenties vaak niet zuiver zijn, en op onszelf gericht. In al onze daden, zelfs die waar we (ook) goede bedoelingen mee hebben zit steeds weer ons eigen ‘ik’ ertussen. Elke avond opnieuw moet ik belijden dat er mijn hart hoogmoed, zelfgerichtheid en eigenwilligheid was.
Om Mijnentwil
Soms kan dat me dat verlangend maken naar die dag dat we de Heere mogen zien van aangezicht tot aangezicht en Hem mogen loven en dienen zonder zonde en zonder bijbedoelingen. Zullen er nog takenlijstjes bestaan als God alle dingen nieuw gaat maken? Ik weet het niet, maar áls ze er zijn, wat zullen ze er dan anders uit zien! Tot die tijd gaan we voort, dag bij dag. Als Martha die uit liefde haar Heere dienen mag én als Maria, stil, luisterend aan Zijn voeten. Er is een overvloed van genade bij Hem, Die zegt: Wendt U naar Mij toe, wordt behouden, alle gij einden der aarde! want Ik ben God, en niemand meer (Jesaja 45:22).
In Jesaja 43 noemt de Heere Jezus op wat Hij gemist heeft bij Zijn volk: Mij hebt gij geen kalmus voor geld gekocht, en met het vette uwer slachtoffers hebt gij Mij niet gedrenkt; maar gij hebt Mij arbeid gemaakt, met uw zonden, gij hebt Mij vermoeid met uw ongerechtigheden. Ze hebben de Heere niet liefgehad, Hem niet gediend. En toch is er vergeving bij Hem, als Hij zegt: Ik, Ik ben het, Die uw overtredingen uitdelg, om Mijnentwil, en Ik gedenk uwer zonden niet (Jes. 43: 24, 25). Mijn takenlijst schiet voor de Heere altijd tekort. Ik kan niet betalen voor mijn schuld. Maar als je mag weten dat Hij je wil aanzien in Zijn Zoon, die alles heeft volbracht, dan kan er dat verlangen groeien:
Neem mijn leven, laat het, Heer’,
toegewijd zijn aan Uw eer.
Maak mijn uren en mijn tijd
tot Uw lof en dienst bereid.
Neem mijn handen, maak ze sterk,
trouw en vaardig tot Uw werk.
Maak dat ik mijn voeten zet
op de wegen van uw wet.
Neem ook mijne liefde, Heer,
‘k leg voor U haar schatten neer.
Neem mijzelf en voor altijd
ben ik aan U toegewijd.
