Soms zou je willen wegrennen. Of onder de dekens kruipen. Of je vingers in je oren steken om de herrie niet te hoeven aanhoren. Of de deur op slot doen en je sleutel, je telefoon en je alsmaar groeiende takenlijstje weggooien. De eisen die aan je gesteld worden zijn soms gewoon overweldigend. En er is mogelijk maar weinig zicht op verandering. Herken je jezelf in bovenstaande? Dan ben je niet de enige. Wat is er toch gebeurd met de woorden vredig, kalm, vreugdevol, tevreden, rustig, uitgerust, verkwikt en voldaan? Dat lijkt wel heel lang geleden, of niet?

Als moeder loop je soms op je tenen. Zorg voor het gezin en het huishouden, mogelijk werk ernaast, zorg voor (schoon)ouders en verdere sociale verplichtingen vragen veel van je. Overal ben je nodig. Het is voor de meesten onder ons niet eenvoudig om daar een goede balans in te vinden. Als moeder ben je 24 uur per dag ‘aan het werk’. Het leven kan stressvol zijn. Balans vinden tussen je gezinsleven en huwelijk, mogelijk werk en verdere zorgen is vaak moeilijk. Als je echtgenoot of kind daarnaast bijvoorbeeld ook ADHD, autisme en/of gedragsproblemen heeft, sta je voortdurend bloot aan een extra grote hoeveelheid stress. Je bent vaak op je hoede, hoe zal de dag verlopen? Je bent vaak bezig met brandjes blussen. Daarnaast kan je twijfelen of je wel een goede echtgenoot en ouder bent.

Wij leven in een maatschappij waarbij je het gevoel krijgt dat het altijd goed met je moet gaan. Social media zijn daar het levende bewijs van. Diep vanbinnen weet je heel goed dat je vriendinnen en volgers ook maar mensen met ‘ups en downs’ zijn. Maar als je de foto’s ziet van spectaculaire vakanties, romantische momenten, prachtige selfies en overheerlijk gerechten dan denk je: ‘Dat zou ik ook wel willen!’ De werkelijkheid is negen van de tien keer uiteraard anders, en dat weten we zelf ook wel, maar toch blijft het soms knagen.

Gevolgen van overbelasting:

Als je overbelast bent kan je tegen allerlei dingen aanlopen.

1. Er komt soms bijna niets uit je handen, of je vergeet dingen. Het verzetten van een ziekenhuisafspraak in het ziekenhuis moet nu wachten tot morgen omdat het afsprakenbureau inmiddels gesloten is. De kip zit nog in de vriezer, dus het wordt plan B voor het avondeten. En als je dan tussendoor nog een telefoontje krijgt van een juf, waardoor je vijftien minuten later aan het eten kan beginnen, geef je een diepe zucht. Alles lijkt vandaag in de soep te lopen.
2. Gedachten die je hebt kunnen neigen naar het negatieve. Het kan zijn als een voicemail die steeds opnieuw wordt afgedraaid en die je gewoon niet uit kan zetten. Je kunt blijven piekeren over het slechte, het verdrietige en je ziet het fijne soms niet voldoende. Je voelt je regelmatig een slecht mens en je schiet altijd overal in tekort. Maar daarnaast blijf jij je wel verantwoordelijk voelen voor elke uitbarsting van je kind. Of voor de zoveelste beker drinken die er overgaat.
3. Je kunt sociale contacten gaan vermijden. Je voelt dat je geen energie hebt om te praten of te luisteren of er zit mogelijk een kritische stemmetje van binnen waar je naar luistert: ‘Ze vinden me waarschijnlijk toch niet leuk. Wat moet ik nu vertellen over mijn eigen gezin?’ Je kan hierdoor eenzaam en geïsoleerd raken. En uiteindelijk kan je tussen je vier muren helemaal vast komen te zitten.
4. Je blijft in de overleefmodus staan. Ik moet verder. Of het me lukt of niet, het móet gewoon. Je blijft rennen en vliegen en tijd voor jezelf nemen zit er soms bijna of niet bij. Want eigenlijk voel jij je dan schuldig, want je kon nog zoveel doen. In deze mate is er zeker sprake van overbelasting.

Praktische handreikingen bij overbelasting:

Prioriteiten stellen

Echt doen. Dit zijn de dingen die je die dag écht moet doen. Die horen bij de verplichtingen en verantwoordelijkheden, daar kan je niet omheen en moet die dag gebeuren (bijvoorbeeld medicijnen bestellen, afspraak bij de tandarts of specialist, oudergesprek op school, eten koken, etc.).

Wensen te doen. Dit zijn activiteiten die we graag willen doen, hopen te doen en die we gaan doen als de ‘zeker doen’ dingen gebeurd zijn.

Uitstellen. Dit zijn dingen die nog wel moeten gebeuren, maar nog niet persé deze dag of week. Dat kan als het lukt.

Niet doen. Dingen die niet nodig zijn, of waar we mogen leren nee tegen te zeggen. We kunnen en hoeven niet alles! Wij hoeven niet al dienend, offerend en lijdend het vuur uit onze sloffen te rennen om de goedkeuring van mensen of van de Heere te verdienen.

Tijd om op te laden

Voor nu moet je flink op de rem gaan. Tijd voor jezelf gaan inplannen. Na iedere inspanning moet je minstens een poosje ontspannen. Zet dan heel bewust een bak koffie of thee, ga zitten op een lekkere stoel en kom even bij. Zeg bewust tegen jezelf: ‘Zo… nu mag ik even rustig zitten.’ Even opladen. Verwen jezelf regelmatig. Dat hoeft niet iets groots te zijn of duurs. Al koop je maar een bloempotje wat je midden op tafel zet. Je ziet het iedere dag en het herinnert jou aan: ‘Ik kocht dit voor mezelf om mezelf even in het zonnetje te zetten!’ Je bent heel vaak aan het geven, maar er móeten momentjes zijn dat je ook mag ‘nemen’. Al voelt dit misschien heel tegennatuurlijk in het begin: doe het, en ga het ervaren.

Kijk bijvoorbeeld voor een (half) avondje per week voor jezelf. Plan dit bewust in. Dan is dit jouw avondje en kan je daar naar toeleven. Dit is een oplaadmoment van de week. Daar kan je ook weer op ‘teren’. Je bent vaak bezig om allerlei tankjes te vullen maar die van jezelf kan droog komen te staan of kan soms zelfs al flink in de min staan. Wees hier heel bewust van en neem dit mee in je weekplanning. Je kunt zoveel dingen doen, creatief, tuinieren, cursus volgen, lezen, podcast luisteren, etc. Dat is niet egoïstisch. Het is je naaste liefhebben als jezelf. Matthew Henry schrijft hier in de zeventiende eeuw al over.

‘Wij moeten goed zorgen voor het welzijn van onze ziel en van ons lichaam. En wij moeten onze naaste werkelijk en oprecht net zo liefhebben als onszelf. ‘

Rust & slaap

Voldoende slaap is heel belangrijk. De Heere nam tijdens Zijn omwandelingen op aarde ook de tijd om te rusten en te slapen. Uit onderzoek blijkt dat twee dagen minder slapen al leidt tot meer dan 20% vermindering in onze aandachtsboog, reactietijd, kracht, uithoudingsvermogen, nauwkeurigheid en snelheid. Mensen met slaaptekort hebben tienmaal zoveel kans om een depressie te ontwikkelen en zeventien meer kans om grote bezorgdheid te ontwikkelen. Om overbelast te raken is het niet dat ene nachtje dat je minder slaap hebt maar herhaaldelijk slaaptekort speelt daar zeker in mee. Slaaptekort doet iets met je humeur en met je cognitieve vermogens om overdag goed te kunnen functioneren. Slapen hoort bij een stuk gezonde zelfliefde maar ook zelfs bij naastenliefde, want als je genoeg slaapt dan kan je er ook veel beter zijn voor je gezin. Werk als het nodig is aan routine en regelmaat als het gaat om op tijd naar bed te gaan. Minimaal 1 uur voor je gaat slapen is het belangrijk om niet meer achter een scherm te zitten. Dit houdt namelijk de natuurlijke aanmaak van melatonine tegen. Een dutje overdag van 20 á 30 minuten is goed voor je productiviteit en je humeur. Er komt zoveel op je af. Lichaamsbeweging is ook heel belangrijk. Drie tot vijf keer per week bewegen zorgt voor veel minder stress en de aanmaak van gelukshormonen. Zomaar een half uurtje is al genoeg, ook om je hoofd leeg te maken. Neem het op in je dagelijkse/wekelijkse structuur. Je kunt ook bijvoorbeeld afspreken om samen met iemand anders te lopen. Lichaamsbeweging moet je inplannen, anders komt het er vaak niet van.

Een globale weekplanning

Het kan heel helpend zijn om je week goed te plannen. Neem daar duidelijke rustmomenten in op. Ook momenten dat je even iets voor jezelf kan doen. Dit voelt misschien in het begin vreemd en nutteloos, maar blijf het doen en ga ervaren hóe goed het is. Ook dit hoort bij een stukje gezonde zelfzorg. Kijk ook bewust naar wat je energie vreet en wat je energie geeft. Hierin moet je een balans zoeken. Ik zeg eigenlijk altijd: Na iedere energievreter (kan ook onverwachts zijn), moet eigenlijk altijd een energiegever staan! En als dit niet gelijk kan, móet je deze op een later moment echt pakken!

Hoe kan je je kinderen hierin betrekken?

We hoeven niet alles zelf te doen. Ook kinderen kunnen bepaalde taken krijgen. Houd er rekening mee dat het ongeveer drie tot vier weken duurt voordat je kind hier aan gewend is, en dus bijvoorbeeld ook niet meer tegensputtert. Pas dán hoort het bij zijn dagelijkse structuur! We verwachten wellicht dat ons kind al na twee of drie dagen of hooguit een week gewend is aan iets nieuws wat wij van ons kind verwachten, maar dat gaat echt niet lukken. Zeker niet bij kinderen die moeite hebben met veranderingen. Maar je kunt zeker dingen aanleren. Zoals bijvoorbeeld: Schoenen op een vaste plaats neerzetten / jas ophangen op vaste plek. Tafel afruimen (alles op het aanrecht zetten). Teveel opdrachten tegelijk lukt vaak voor een kind niet (zeker als ze weinig overzicht hebben). Dit moet je iedere dag herhalen, benoemen, ongeveer 21 tot 28 dagen en dan zal je merken dat het meer en meer een automatisme gaat worden! Dit is écht het proberen waard! Het kost dan wel wat energie, maar je krijgt er ook veel voor terug.

Je hebt écht ondersteuning nodig!

Kijk wie je wat kan ontlasten in de huishouding. Schaam je hier niet voor. Dit is echt niet nodig. Je kwetsbaar opstellen is zo belangrijk! Soms kan het ook goed zijn om professionele hulp te zoeken om te kijken hoe je meer balans kan vinden en krijgen tussen draagkracht en draaglast. Ik hoop ook dat je regelmatig je hart kan luchten bij een ander. Ook dat is nodig. En breng al je nood steeds aan de voeten van de Heere. Ook op die momenten dat jij misschien niet meer weet hoe het moet, wens ik je van harte Gods kracht en ondersteuning toe! Ook al zouden wij soms willen wegrennen of onze handen in onze oren willen stoppen. Bij Hem loopt nooit íets uit de hand. ‘Die den Heere verwachten, zullen hun krachten vernieuwen!’