Een poosje terug stuitte ik op een grappig boekje uit een minibieb in een voortuin; lichtroze met een roodrandje, twee beren op simpele wijze getekend, in een innige omhelzing. De titel luidde; zeg het met knuffels. Kijk, dat sprak me meteen aan, ik ben dol op knuffelen. Ik nam het mee.
Er passeren in het boekje allemaal – al dan niet wetenschappelijk onderbouwde – redenen in het boek om te knuffelen. “Aangezien we leven in een tijdperk van technologie en rechtlijnig denken, beginnen onze zintuiglijke waarnemingen af te nemen” lees ik. Het is meteen de meest inhoudelijke zin van het boekje, verder vind ik het vooral lollig. Maar het zette me wel aan het denken. Knuffelen is een universele taal, een uiting van liefde, troost, steun… dat kunnen we allemaal wel bedenken. En dat het dus belangrijk is, hopelijk ook.
Huidhonger
Tijdens de corona-lockdown enkele jaren geleden, werd er gesproken over huidhonger – een intense behoefte aan lichamelijk contact. Omdat we afstand moesten houden, werd elk (kleine) warme gebaar gemist. Dat gebaar wat soms net even verschil kan maken. Als ik zoek op de term huidhonger, kom ik op een artikel van de Universiteit Utrecht.
“Aanraking is een eerste levensbehoefte. De term ‘huidhonger’ komt uit de kraamzorg omdat baby’s hier echt last van hebben; zij hebben een heel sterke behoefte aan huid-op-huidcontact. Het is een heel onzichtbaar maar megagroot onderwerp,” aldus Lieza Röben. En een stukje verderop zegt dr. Anouk Keizer; “In de babytijd is vastgehouden, gewiegd en geknuffeld worden essentieel voor een goede ontwikkeling.” Dat dit grote invloed heeft, blijkt wel uit onderzoek. “Kinderen die dit missen, hebben een verstoorde ontwikkeling en hechtingsproblemen.” Ook wordt er geschreven over verbale agressie als adolescent, hoger stresslevel, vergrote kans op depressie en andere mentale aandoeningen. Gebrek aan aanraking en sociaal contact (als je ouder bent) maakt je vooral kwetsbaarder, las ik ook.
“Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt ook dat het brein bij liefdevolle aanrakingen, zoals knuffelen, oxytocine vrijmaakt. Dit zogenaamde ‘liefdeshormoon’ is een krachtig stofje. Het maakt je weerbaar tegen stress. Dit geldt niet alleen voor aanraking door je geliefde, maar ook voor een arm om je schouder van je beste vriend of vriendin,” zegt de Anouk.
Behoefte
Een aanraking is misschien makkelijker bij een baby, dan bij een opgeschoten puber. En als we druk zijn, schiet tijd voor deze vorm van genegenheid er misschien bij in. Misschien ben je helemaal niet van de knuffels, dat kan. Het hoeft ook niet overdreven veel. Neemt niet weg dat het niet verkeerd is elkaar toch af en toe aan te raken. Ooit sprak in een ouderpaar met adoptiekinderen. De vader gaf aan best moeite te hebben met knuffelen, maar omdat erin verband met hechting op gehamerd werd vanuit de begeleiding, heeft hij het zichzelf aangewend te knuffelen. Van uitgebreid op schoot nemen tot een hand vast houden, het telt allemaal. “Aanraken komt best dichtbij jezelf,” vertelde die vader, “maar dat wil je toch ook met je kind? Daarom moet je het juist doen. Je kunt dat leren.”
Verbinding
Juist als je het moeilijk vindt je te uiten, kan een aanraking – dat kan al een aai over de bol of een hand op de schouder zijn – genoeg zeggen. Soms heb je geen woorden, soms ben je te emotioneel. Toen ik afgelopen week hier een kind moest corrigeren dat iets stiekem meegenomen had van een vriendje en dat vervolgens ontkende, merkte ik dat ik enorm geïrriteerd raakte – ik was druk aan het koken, dus dat hielp ook al niet. Na een korte adempauze ging ik bij het kind zitten, pakte de hand en zei dat ik het graag wilde oplossen. Ik moest even denken aan het boekje en realiseerde me dat ik streng en duidelijk was, maar met die hand liet merken, dat ik de verbinding zocht. Ik weet niet of dat gebaar het deed, maar mijn irritatie was gezakt en de druk op het gesprek viel ook weg.
Bijbels
Ook in de Bijbel lezen we over omhelzingen en in de armen nemen. Waar Gods uitgestrekte arm wijst op zijn macht en recht, neemt Hij is Zijn ontferming ook zondaren in de armen. De vader in de gelijkenis van de verloren zoon omhelst en kust de zoon hartelijk bij terugkeer (Lukas 15:20). Het warme welkom toont Gods liefde en genade. Bij het zegenen van de kinderen neemt Jezus de kinderen in Zijn armen (Markus 10:16). Jezus toont dat de kinderen absoluut niet onbelangrijk zijn of buitengesloten mogen worden en neemt ze heel dicht bij Zich, drukt hen als het ware op Zijn hart. David vergelijkt in Psalm 131 zijn vertrouwen in de Heere met een kind dat gespeend wordt op de schoot van de moeder; alles van de moeder verwachtend, veilig en afhankelijk.
Als wij zo terecht kunnen in de liefdevolle armen van God de Vader, hebben we ook wat uit te delen!
