Luister, Israël! De HEERE, onze God, de HEERE is één! Daarom zult u de Heere, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw kracht. Deze woorden, die ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn. U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat. U moet ze als een teken op uw hand binden en ze moeten als een voorhoofdsband tussen uw ogen zijn. U moet ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven.  Deut 6 vers 4- 9

Deze woorden heb ik al zo vaak gelezen, herlezen en overdacht. En meestal bekroop (en bekruipt) me de gedachten: maar hoe dan? Met regelmaat begin ik vol goede moed met een idee voor kijktafels, themamomenten, gezinsmomenten of dergelijks. En het gebeurde meer dan eens dat het helemaal mislukte. Maar hoe kan het dan wel?

Drie dingen die je nodig hebt

Bovenaan zou ik willen zetten een persoonlijke relatie met de Heere. Haak niet af als je dat niet kunt of durft te zeggen. Maar in hoeverre is het evangelie een rode draad voor je eigen leven? En zichtbaar in de keuzes die je maakt? Zonde, vergeving, genade, geloof. Wat betekenen deze woorden voor jezelf? Door getuigend te delen kun je kinderen jaloers maken. Kun je hen meenemen in het verlangen meer te begrijpen van God, van de bijbel.
Sla dus eens eerlijk een blik naar binnen. Wat geloof je zelf? Wat geeft je houvast in het leven? Wat wil je je kinderen meegeven?  Geloofsopvoeding is een roeping van elke gelovige ouder. Je hebt je kind te leen gekregen van de Heere God. Je kinderen bij de Heere brengen is een taak van elke ouder. Je kunt je kind het geloof niet geven. Je kunt niet maken dat je kind een relatie krijgt met onze Heere God. Maar je kunt wel voorleven. Voorbeeld zijn.

Leef dichtbij de bijbel. Bijbelkennis is belangrijk. Het is fijn als kerk, school of club een aanvullende en ondersteunde rol vervullen bij het bijbels opvoeden van onze kinderen. Maar Bijbelkennis doorgeven en bijbels opvoeden is in eerste instantie een taak van thuis. Dat vraagt discipline en tijd. Maar het geheim van discipline is motivatie. Ben je echt gemotiveerd om Gods boodschap door te geven? Vind je het echt belangrijk dat je kinderen Bijbelse woorden, kernwoorden, waarheden leren? Hoe vaak zien je kinderen jou de bijbel lezen? Wanneer merken ze dat ze je even niet mogen storen, omdat je stille tijd hebt? Het geeft ontspanning te weten dat het geloof van de ouders niet de doorslag geeft. Dat is Gods werk, de God van het verbond. Wel hebben wij de roeping onze kinderen bekend te maken met het evangelie, de Bijbelse waarheden.

Goede voorbeelden. Heb je die van thuis? Herinneringen hoe je ouders thuis dingen deden? Koester ze, gebruik ze. Misschien heb je ze niet. Misschien heb je ze vroeger thuis niet meegekregen. Zoek er dan naar. Je kunt het niet alleen, je hebt anderen nodig. Een opvoedkring, andere ouders, moeders van school die je vertrouwt. Geloofsopvoeding is niet iets van een hobby of van enthousiastelingen. Je hebt je kind laten dopen. Je hebt beloofd je kinderen op te voeden tot eer van God. We worden in de bijbel op verschillende plekken opgeroepen onze kinderen te leren, met ze te spreken, bij Hem te brengen.

Hoe je Gods woorden aan kunt leren aan je kinderen

Wij hebben er voor gekozen om elke ochtend bij het ontbijt in plaats van de bijbel te lezen, een Bijbeltekst te leren en de geleerde teksten te herhalen. We praten over kernwoorden, moeilijke woorden leggen we uit. En zelfs onze jongste van twee kent een korte tekst of enkele woorden. Laatste kwam het woord fundament een paar keer terug in een preek en steeds zag ik de ogen van onze dochter oplichten. ‘Mam, de dominee heeft het over het fundament!’ Daar hadden we juist een tekst over geleerd en uitgebreid over gesproken. Als je elke dag een tekst opzegt met je kinderen, kunnen ze in een jaar tijd veel teksten leren. We laten zo woorden innestelen in hun hoofd. En bidden of God ze wil inprenten in hun hart. Je kunt je keuze van de teksten laten bepalen door gezinsomstandigheden (denk aan een dooptekst of je trouwtekst), heilsfeiten, een prekenserie die de dominee in de kerk houdt, het seizoen (in de herfst Jesaja 40:8). Ook kan het zijn dat je een bepaalt kernwoord wilt aanleren aan je kinderen en daar een tekst bij zoekt. Wij gebruiken op dit moment de Bijbelzaadjes memoriseerplanner. Echt een aanrader overigens! Deze doen Bijbelteksten op alfabet en geven heel veel tips en helpende materialen bij het aanleren van Bijbelteksten in het gezin.

Wat het Woord voor kinderen betekent

Daarbij moeten we onze kinderen leren dat de woorden van toen, toepasbaar zijn voor nu. Met Pinksteren kun je bijvoorbeeld de vruchten van de Geest behandelen. Dat maakt het concreter. Of ik las ergens: staan de doopdagen van jezelf, je man en de kinderen op de kalender? Wat was de tekst waar toen over gepreekt is? Leer je kinderen die en herhaal elk jaar de betekenis ervan.  Wat wij onze kinderen meegeven, geven zij misschien weer door aan hun kinderen.  Mijn volk, neem mijn onderricht ter ore, neig uw oor tot de woorden van mijn mond. Ik wil mijn mond met spreuken opendoen en van aloude verborgenheden doen overvloeien, die wij gehoord hebben en weten en onze vaders ons verteld hebben. Wij zullen ze niet verbergen voor hun kinderen, maar aan de volgende generatie de loffelijke daden van de HEERE vertellen, Zijn kracht en Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft (Ps 78:1-4).

De weerbarstige praktijk

Voor elk gezin is het een uitdaging om het juiste moment te vinden om met je kinderen gezamenlijk of één op één met bijbeluitleg bezig te zijn. Vroeger was de avondmaaltijd bij uitstek het beste moment. Maar de praktijk is weerbarstig. Helemaal als je meerdere kinderen hebt in verschillende leeftijden. Moeder die verhit de laatste hand aan het eten slaat. Jongste die zo moe is dat hij niets meer wil. Een ander moet opschieten omdat hij na het eten snel weg  moet voor catechisatie. En vader glipt op het nippertje nog op tijd aan tafel, maar is met zijn hoofd nog half bij het werk. Misschien is het handig om op verschillende momenten verschillende kinderen te nemen? Of is het moment bij naar bed gaan wel het beste. En kies je er bewust voor om de kinderen één voor één naar bed te brengen. Samen praten, samen lezen, samen bidden, het is van onschatbare waarde. Als je samen leest uit de Bijbel of kinderbijbel en praat met je kinderen over wat de Heere je zelf leerde.

Bijbelwoorden dichtbij brengen

Het gaat er niet om dat onze kinderen zich gaan identificeren met de geloofshelden uit de bijbel zoals Noach, Mozes, David of Daniel.  Het gaat erom dat ze gaan ontdekken wie ze zelf zijn. Leren waarom ze de Heere Jezus nodig hebben. Ontdekken wie Hij is. Als je de geschiedenis van David en Bathseba leest, lees dan psalm 51 erbij. Je maakt het verhaal van David dan persoonlijk. Je leert je kind de toepassing voor zichzelf te maken. David riep na zijn zonden (uiteindelijk) vol berouw tot God. Hij  vertrouwde de Heere, hij kende Hem. Hij wist dat hij terug mocht komen. De kernboodschap is dan: God biedt ons Zijn genade aan, zelfs na de grootste zonde. Zonde, genade, vertrouwen. Vertel ze, herhaal ze, leg ze uit. Onze Heere belooft zegen. Het gaat erom dat onze kinderen heel persoonlijk leren wie ze zijn voor God en Zijn genade leren kennen door het bloed van het lam, door het werk van de Geest. Dit is niet alleen voor volwassenen. God wil vanaf de vroege kinderjaren kinderen gebruiken in Zijn dienst. Onbevangen, zonder ja maars. Vertrouwend, zonder bang te zijn dat Hij tóch niet zal doen wat hij beloofde. En daar ligt een grote, moeilijke, maar bijzondere taak voor ons als ouders.